Starters op de woningmarkt kunnen steeds moeilijker een huis kopen. Het is een van de keerzijdes van de huidige oplevende woningmarkt. De NVM ziet dit al enkele jaren. Het is goed dat een onafhankelijke instantie als het Kadaster het probleem nu ook ten volle onderkent. Onlangs publiceerde het Kadaster een onderzoek. Daaruit blijkt dat steeds minder jongeren een woning kopen. Het gaat daarbij vooral om twintigers die de aankoop van hun eerste woning uitstellen. En volgens het Kadaster blijven ook steeds meer koopstarters ouder dan dertig jaar weg van de koopwoningmarkt. Het vreemde is, zo meldt het Kadaster, dat dit gebeurt terwijl het aantal jonge huishoudens in Nederland al negen jaar toeneemt.
Dat starters als een van de weinige groepen niet profiteren van de aantrekkende woningmarkt heeft meerdere redenen. Allereerst zijn dat de aangescherpte financieringsregels. Om ‘uitwassen’ uit het verleden een halt toe te roepen, zijn de banken gebonden aan strikte regels rond het verstrekken van een hypotheek. Mensen mogen steeds minder lenen bij de aankoop van hun koopwoning. Wie meer wil, moet eigen geld meebrengen. Voor veel starters is dat lastig: ze hebben onvoldoende spaargeld en kampen bijvoorbeeld met een studieschuld. Ook hebben jongeren in toenemende mate flexibele arbeidscontracten. Kijk maar naar het groeiende leger aan zzp’ers. Dit belemmert ze in het verkrijgen van een hypotheek. De bank wil garanties, en die kunnen deze jonge mensen in hun ogen onvoldoende bieden.
Een ander probleem voor de starters zit in de aanbodkant van woningen. In steeds meer grote stadscentra is het verkrijgen van een koopwoning voor menig koper moeilijk door het krappe aanbod en de navenant bovengemiddeld stijgende prijzen. Voor de starter is het al helemaal een zo goed als onmogelijke opgave. Tel daarbij het forse tekort aan onvoldoende betaalbare vrije huurwoningen in het middeldure segment en het feit dat starters niet in aanmerking komen voor een sociale huurwoning, en het mag duidelijk zijn dat zij tussen de wal en het schip vallen.
Gelukkig maken veel gemeenten inmiddels werk van de grote bouwopgave in de middenhuursector. Er moet veel sneller en meer gebouwd worden. Daarnaast moeten hypotheekverstrekkers meer individueel maatwerk gaan toepassen bij de toekenning van leningen aan starters. Ik hoop dat een volgend kabinet maatregelen neemt om de bouwproductie op te voeren en kredietverstrekking aan starters niet bemoeilijkt zodat deze ‘moderne woningnood’ met beleid en wijsheid wordt aanpakt.